ผู้สูงอายุกับโรคสมองเสื่อม
โดย พญ.ธรรมิกา เทพพาที
สมองเสื่อม คือ ภาวะที่มีการเสื่อมของการทำงานของสมองทั้งหมด ซึ่งจะมีผลทำให้ผู้ป่วยมีปัญหาเกี่ยวกับความจำ ความรอบรู้ มีการเปลี่ยนแปลงในพฤติกรรมและบุคลิกภาพ
โรคสมองเสื่อม เป็นโรคที่เกิดขึ้นในคนนั้น ๆ ไม่ได้เกิดในผู้สูงอายุทุกคน แต่คนสูงอายุทั่วไปอาจจะมีการลืมได้บ้าง
โรคสมองเสื่อมเกิดจากสาเหตุอะไรบ้าง
- การเสื่อมของเซลสมอง โรคที่พบบ่อยในกลุ่มนี้ได้แก่ โรคอัลไซเมอร์ โรคพาร์กินสัน เป็นต้น
- จากโรคหลอดเลือดสมอง จากหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมองตีบตัวผิดปกติ ก็จะทำให้เนื้อสมองตายไป
- จากการติดเชื้อในสมอง ทำให้ความสามารถของสมองเสื่อมลงไป
- จากการขาดสารอาหารบางชนิด โดยเฉพาะวิตามิน เช่น B1 B12
- จากการแปรปรวนของเมตาโบลิกของร่างกาย เช่น ต่อมธัยรอยด์ทำงานมากไป น้อยไป การทำงานของตับหรือของไตผิดปกติไป
- จากการถูกกระทบกระเทือนที่ศีรษะอยู่เสมอ ๆ
- สมองเสื่อมจากเนื้องอกในสมอง
อาการของผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมจะมีอาการดังนี้
- มีความผิดปกติของความจำ โดยเฉพาะความจำใหม่ๆ
- ความผิดปกติของการใช้ภาษา เช่น นึกคำพูดไม่ออก ความเข้าใจภาษาลดลง
- การสูญเสียทักษะในการทำกิจกรรมเช่น ไม่สามารถแปรงฟัน หวีผมได้ ตอกตะปูไม่เป็น เป็นต้น
- การไม่รับรู้ในสิ่งที่เคยรู้มาก่อน เช่น เห็นสิ่งของแล้วไม่รู้ว่าคืออะไร ไม่รู้ว่าใช้สำหรับทำอะไร เห็น
หน้าคนคุ้นเคยแต่นึกหน้าไม่ออก เป็นต้น
- ความผิดปกติในการบริหารจัดการ เช่น ความผิดปกติในการวางแผนงาน การตัดสินใจ และคิดอย่างเป็นนามธรรม
- อาการผิดปกติทางจิตและพฤติกรรม เช่น ซึมเศร้า หวาดระแวง ประสาทหลอน เป็นต้น
โรคสมองเสื่อมรักษาได้หรือไม่
โรคสมองเสื่อมนั้นบางอย่างอาจจะรักษาได้ แต่บางอย่างอาจจะก็รักษาไม่ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่ามีอาการมากน้อยเพียงใด ความเสียหายของสมองมีมากน้อยเพียงใด และสาเหตุเกิดจากอะไร หลังจากรักษาแล้วอาการก็จะทรงอยู่ในลักษณะนั้นไปเรื่อย ๆ
มีญาติเป็นโรคสมองเสื่อม ลูกหลานจะเป็นด้วยไหม
พบว่ามีความผิดปกติทางพันธุกรรมในผู้ป่วยสมองเสื่อมบางชนิด แต่ก็ยังหาข้อสรุปไม่ได้และไม่ได้หมายความว่าญาติของผู้ป่วยจะต้องเป็นโรคนี้ทุกคน ดังนั้น อย่าวิตกจนเกินไป และพยายามฝึกการบริหารสมอง ลดความเครียดจะทำให้สุขภาพกายและใจแข็งแรง เป็นการป้องกันโรคสมองเสื่อมได้บ้าง
เทคนิคในการดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อม
- การดูแลด้านสุขภาพกาย : ให้ทานอาหารครบถ้วนทั้ง 5 หมู่ ครบทั้ง 3 มื้อ เพื่อเป็นแหล่งพลังงานของผู้สูงอายุ รวมถึงดูแลโรคประจำตัวเดิมที่เป็นอยู่ให้เป็นปกติหรืออาการคงที่ พาท่านออกกำลังกายเป็นประจำ
- การดูแลสุขภาพสมอง : หมั่นหากิจกรรมที่ได้ฝึกการคิด ความจำ เพื่อกระตุ้นเซลสมองของผู้ป่วยให้ทำงานอย่างต่อเนื่อง เช่น เล่นสมมุติใช้จ่ายเงิน เล่นปริศนาอักษรไหว้ ทายคำศัพท์ เป็นต้น
- การดูแลสุขภาพใจ : เข้าใจและยอมรับกับอาการของผู้ป่วยว่าไม่ได้แกล้งทำ เช่น หงุดหงิด หวากระแวง พูดซ้ำๆ และค่อยปรับตัวในการอยู่กับผู้ป่วย และให้กำลังใจผู้ป่วยรวมถึงให้กำลังใจญาติที่อยู่กับผู้ป่วยด้วย

|